(ไวพจน์ประพันธ์) คือ
- มาจาก ไวพจน์ประพันธ์ ในหนังสือภาษาไทย ของ พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เล่ม ๑ ฉบับ ป. พิศนาคะ การพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๐๘
- ไว: ว. ลักษณะที่เคลื่อนไหว หรือสามารถคิด หรือกระทำสิ่งใดได้คล่องแคล่วรวดเร็วหรือฉับพลันทันที เช่น เด็กคนนั้นเดินไว วิ่งไว ๆ เข้า เดี๋ยวไปไม่ทัน. ก.
- ไวพจน์: น. คำที่เขียนต่างกันแต่มีความหมายเหมือนกันหรือใกล้เคียงกันมาก เช่น มนุษย์กับคน บ้านกับเรือน รอกับคอย ป่ากับดง, คำพ้องความ ก็ว่า, ( ป. เววจน); (
- ว: พยัญชนะตัวที่ ๓๗ เป็นพวกอักษรต่ำ ใช้เป็นพยัญชนะต้น เช่น วัน วา ใช้ควบกล้ำกับพยัญชนะตัวอื่นบางตัว เช่น กว่า ความ และใช้เป็นตัวสะกดในแม่เกอว เช่น
- พ: พยัญชนะตัวที่ ๓๐ เป็นพวกอักษรต่ำ ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กบในคำที่มาจากบาลีและสันสกฤต เช่น ภพ ภาพ สรรพ ผลลัพธ์.
- พจน: พดจะนะ-, พด น. คำพูด, ถ้อยคำ. ( ป. วจน).
- พจน์: ๑ พดจะนะ-, พด น. คำพูด, ถ้อยคำ. ( ป. วจน). ๒ ( คณิต ) น. สัญลักษณ์ที่แทนจำนวนจริงหรือจำนวนเชิงซ้อน
- จ: พยัญชนะตัวที่ ๘ เป็นตัวต้นวรรคที่ ๒ นับเป็นพวกอักษรกลาง ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กดในคำที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤตเป็นต้น เช่น กิจ วินิจฉัย ตำรวจ จอร์จ.
- จน: ๑ ว. อัตคัดขัดสน, ฝืดเคือง, มีเงินไม่พอยังชีพ. ก. แพ้ เช่น หมากรุกจน; หมดทาง เช่น จนใจ คือ ไม่มีทางที่จะทำได้อย่างคิด, จนตรอก คือ ไม่มีทางไป,
- น: ๑ พยัญชนะตัวที่ ๒๕ เป็นพวกอักษรต่ำ ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กน. ๒ น. ชื่อคณะฉันท์ มีลหุล้วน เรียกว่า น คณะ, ย่อจากคำว่า นภ (ฟ้า).
- ์: ผู้สมรู้ร่วมคิด คําศัพท์เฉพาะทาง ซึ่งสมรู้ร่วมคิด เครื่องประดับตามสมัยนิยม ซึ่งเป็นส่วนเพิ่มเติม
- ป: พยัญชนะตัวที่ ๒๗ เป็นพวกอักษรกลาง เป็นตัวสะกดในแม่กบในคำที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤตเป็นต้น เช่น บาป เนปจูน, ตัว ป
- ปร: ปะระ-, ปอระ- ว. อื่น, ใช้เป็นบทหน้าสมาส เช่น ปรปักษ์ ปรโลก. ( ป. ).
- ประ: ปฺระ ใช้เติมหน้าคำอื่นเพื่อให้คำหนักแน่นขึ้น เช่น ชิด เป็น ประชิด, ท้วง เป็น ประท้วง; คำที่แผลงมาจาก ผ เช่น ผทม เป็น ประทม แล้วแผลง ประ เป็น บรร
- ประพันธ์: ก. แต่ง, เรียบเรียง, ร้อยกรอง, ผูกถ้อยคำเป็นข้อความเชิงวรรณคดี. ( ส. ปฺรพนฺธ; ป. ปพนฺธ).
- ร: พยัญชนะตัวที่ ๓๕ เป็นพวกอักษรต่ำ ใช้เป็นตัวสะกดในแม่กน, ถ้าเขียนตัว ร ควบกัน ๒ ตัว เรียกว่า ร หัน ร ตัวหน้าทำหน้าที่เหมือนไม้หันอากาศ ร
- ระ: ก. กระทบเรียดไป เช่น เอาไม้ระรั้วสังกะสี.
- พัน: ๑ ว. เรียกจำนวน ๑๐ ร้อย. น. ตำแหน่งหัวหน้าทหารสมัยโบราณสูงกว่าหัวปาก, บรรดาศักดิ์ชั้นประทวนต่ำกว่าหมื่น,
- พันธ: พันทะ- ก. ผูก, มัด, ตรึง. ( ป. , ส. ). น. ข้อผูกมัด, ข้อผูกพัน
- พันธ์: พันทะ- ก. ผูก, มัด, ตรึง. ( ป. , ส. ). น. ข้อผูกมัด, ข้อผูกพัน
- ั: ชั่วคราว
- ธ: ๑ พยัญชนะตัวที่ ๒๔ เป็นพวกอักษรต่ำ และใช้เป็นตัวสะกดในแม่กดในคำที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤตเป็นต้น เช่น สุเมธ มคธ. ๒ ทะ ( กลอน ) ส. ท่าน, เธอ,