กมัณฑลุ คือ

• กะมันทะ-
  (แบบ) น. กะโหลกน้ำเต้า, เต้าน้ำ, หม้อน้ำ, ภาชนะใส่น้ำเล็ก ๆ เป็นบริขารเครื่องใช้ประจำของนักบวชนอกพระพุทธศาสนา ทำด้วยไม้หรือดิน, เช่น กมัณฑลุภาชน์ = ภาชนะใส่น้ำ คือ เต้าน้ำ. (ม. ร่ายยาว วนปเวสน์), ใช้ว่า กมัณฑลู ก็มี เช่น บัดนี้คาวียุพราชาชัยลีลา ก็เอากมัณฑลูลง. (เสือโค). (ป., ส.).

• กม     ๑ น. เรียกคำหรือพยางค์ที่มีตัว ม สะกด ว่า แม่กม หรือ มาตรากม. ๒ ( โบ ) ก. กุม เช่น เกลือกเจ้าแม่มาคิดคม ครุบคั้นกินกม บไว้บวางตัวตู. (
• มัณฑ     น. มณฑ์, ของที่เป็นมัน; น้ำเมา, สุรา. ( ป. ; ส. มณฺฑา).
• ลุ     ก. ถึง (ในลักษณะที่ต้องใช้ความพยายาม) เช่น ลุความสำเร็จ, ถึง เช่น ลุศักราช, บางทีก็ใช้เข้าคู่กับคำ ถึง เป็น ลุถึง; ( โบ ) รู้ความ เช่น ลุท้องตรา
• กมณฑลาภิเษก    กะมนทะ- (แบบ) น. หม้อน้ำสรง เช่น อนนเต็มในกมณฑลาภิเษก. (ม. คำหลวง มหาราช). (ป., ส. กมณฺฑลุ = หม้อน้ำ + ส. อภิเษก = รด).
• กุณฑล    -ทน น. ตุ้มหู. (ป., ส.).
• ปริมณฑล    ปะริมนทน น. วงรอบ; ความเรียบร้อย เช่น นุ่งห่มให้เป็นปริมณฑล. (ป.).
• ภรูมณฑล    น. คิ้ว. (ส.).
• มณฑล    มนทน น. วง เช่น สุริยมณฑล คือ วงรอบดวงอาทิตย์ จันทรมณฑล คือ วงรอบดวงจันทร์, บริเวณ เช่น มณฑลพิธี, เขตปกครองที่แบ่งออกเป็นส่วนใหญ่ ๆ; พระแท่นที่วงด้ายสายสิญจน์ เรียกว่า พระแท่นมณฑล. (ป., ส.).
• ศศิมณฑล    น. ดวงพระจันทร์. (ส.).
• ชานุมณฑล    น. สะบ้าเข่า. (ป., ส.).
• ธรณีมณฑล    น. ลูกโลก. (ส.).
• ธุวมณฑล    น. แถบขั้วโลก.
• นภมณฑล    นบพะมนทน น. ท้องฟ้า. (ส. นโภมณฺฑล).
• พระกุณฑล    ตุ้มหู ต่างหู
• พิธีมณฑล    น. บริเวณที่กำหนดขึ้นเพื่อประกอบพิธี เช่นกำหนดขอบเขตขึ้นด้วยการกั้นแผงราชวัติ ฉัตร หรือธง.