สมณ- คือ

• สะมะนะ-
  น. ผู้สงบกิเลสแล้ว โดยเฉพาะหมายถึงภิกษุในพระพุทธศาสนา. (ป.; ส. ศฺรมณ).

• สม     ๑ ว. เหมาะ, เหมาะกับ, ควรแก่, เช่น บ่าวสาวคู่นี้สมกัน เขาแต่งตัวสมฐานะ แสดงละครได้สมบทบาท เขาต่อสู้กันอย่างสมศักดิ์ศรี เด็กคนนี้แต่งตัวไม่สมวัย,
• สมณ     สะมะนะ- น. ผู้สงบกิเลสแล้ว โดยเฉพาะหมายถึงภิกษุในพระพุทธศาสนา. ( ป. ; ส. ศฺรมณ).
• สมณศักดิ์    น. ยศพระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานมีหลายชั้น แต่ละชั้นมีพัดยศเป็นเครื่องกำหนด.
• สมณะ    สะมะนะ- น. ผู้สงบกิเลสแล้ว โดยเฉพาะหมายถึงภิกษุในพระพุทธศาสนา. (ป.; ส. ศฺรมณ).
• สมณเจ้า    ขรัว เจ้าวัด เจ้าอาวาส เถร
• สมณเพศ    เพศบรรพชิต เพศพระภิกษุ
• สมารมณ์    การหยั่งรู้ การเอาใจใส่ การใส่อารมณ์ ความร่วมรู้สึก
• ปัจฉาสมณะ    น. สมณะผู้ตามหลัง คือ พระผู้น้อยมีหน้าที่เดินตามหลังพระผู้ใหญ่. (ป.).
• สมณบริขาร    น. เครื่องใช้สอยของพระภิกษุในพระพุทธศาสนา มี ๘ อย่าง คือ สบง จีวร สังฆาฏิ บาตร มีดโกนหรือมีดตัดเล็บ เข็ม ประคดเอว กระบอกกรองน้ำ (ธมกรก), อัฐบริขาร ก็เรียก. (ป.).
• สมณสารูป    ว. ที่สมควรแก่พระ (ใช้แก่กิริยามารยาทเป็นต้น). น. กิริยามารยาทเป็นต้นที่สมควรแก่สมณะ เช่น ภิกษุพูดจาควรมีสมณสารูป. (ป. สมณสารุปฺป).
• สมณสาสน์    -สาด น. จดหมายของสมเด็จพระสังฆราชหรือประมุขของประเทศซึ่งเป็นนักบวชที่ใช้ในการเจริญสัมพันธไมตรีระหว่างประเทศ.
• สมณโวหาร    น. ถ้อยคำที่ควรแก่สมณะ เช่น อาตมา ฉันจังหัน กัปปิยภัณฑ์. (ป.).
• อัครสมณทูต    -สะมะนะทูด น. ทูตที่สันตะปาปาทรงแต่งตั้งไปประจำสำนักประมุขของอีกรัฐหนึ่งในกรณีที่ไม่มีการแต่งตั้งเอกอัครสมณทูต มีฐานะระดับเดียวกับรัฐทูต. (อ. internuncio).
• มณี    น. แก้วหินมีค่าสีแดง ในจำพวกนพรัตน์ มักหมายถึงทับทิม. (ป., ส. มณิ).
• พระสมณะโคดม    พระพุทธเจ้า พระศากยมุนี เจ้าชายสิทธัตถะ สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า